مشخصات

رود جاری در این دره (رودخانه دربند)، پس از عبور از دره دربند و از کنار قهوه‌خانه‌ها و رستوران‌های حاشیه آن، وارد شهر تهران می‌شود، این رودخانه علاوه بر تامین آب باغات مسیر، مجموعه سعدآباد را نیز مشروب می‌سازد. مطابق پژوهش‌های انجام شده طول دره دربند بیش از 4700 متر ذکر شده است. این رود دره با هوای دلپذیر تابستانی‌اش، از دیرباز پذیرای ساکنین تهران و میهمانان آنان بوده است.

دربند که از دهکده‌های قدیمی شمیران واقع در شمال باغ سعدآباد است، علاوه بر طبیعت زیبا، از تاریخ غنی نیز برخوردار است. رود دره دربند که طی مسیر آن گردشگر را با مناطقی با شیب زیاد و صخره‌ای مواجه می‌کند در ابتدا تا حدود یک ساعت پیاده‌روی در دو طرف مسیر کافه و رستوران‌های رنگارنگ برای هر سلیقه و بودجه‌ای خدماتی برای ارائه دارند. این مسیر که با گذر از آن با کوچه باغ‌هایی با درختان کهن و سربه هم آورده و صدای آرامش بخش رودخانه آبشارهای کوچک و بزرگ مواجه می‌شویم، بسیار پر تردد و زنده بوده و تا پاسی از شب، پذیرای گردشگرانی است که جهت استفاده از رستوران‌های ابتدای مسیر به آن مراجعه می‌کنند؛ یا کوه نوردان حرفه‌ای که صعود شبانه در سکوت کوهستان را ترجیح می‌دهند.

مسیر عمومی‌آین رود دره تا آبشار دوقلو که با طی مناطق صخره‌ای پرشیب نیز همراه است، تقریباً برای یک کوه پیمایی که احتیاج به توان جسمی نسبتا مطلوب دارد، مناسب است. سرسبزی زیاد برخی مسیر‌های فرعی این منطقه و دیدن پرندگانی از قبیل صعوه، دم سرخ، سهره، زاغ نوک سرخ، دلیجه، کمرکولی از دیگر جذابیتهای این مسیر می‌باشد.

ویژگی‌ها

علاوه بر رستوران‌ها و کافه‌های فراوان در یک ساعت اول مسیر - که تا دو راهی اوسون کمی از تراکمشان کم می‌شود - هتل اسون، تله سیژ، سرویس بهداشتی میدان سربند، پایگاه امداد و نجات مرحوم داودی که به باند فرود هلیکوپتر مجهز است با مدیریت هیات کوهنوردی و بعد از پل چوبی مسیر (معروف به گذر آقا مهدی) در مسیر پناهگاه شیرپلا و قله توچال قرار دارد، پناهگاه شیرپلا با تراس مشرف به کوهستان و امکانات پذیرایی رستوران، خوابگاه، سوئیت خانوادگی، آشپزخانه عمومی، و سرویس بهداشتی، جان پناه امیری در مسیر پناهگاه شیرپلا تا قله توچال در دو طبقه، همچنین پناهگاه شروین و دو جان پناه قله (یکی تقریباً بدون استفاده) و دیگری جان پناه گنبدی فلزی سنگی از امکانات این مسیر می‌باشند. این رود دره در ابتدای مسیر پر است از غرفه‌های فروش میوه‌های مختلف از انار گرفته تا سیب و زغال اخته، آب میوه تازه و تنقلات و به ویژه انواع لواشک، قره قروت، آلوچه و آلبالو خشکه با رنگ‌های عجیب و غریب صنعتی و غیر بهداشتی. با آمدن فصل سرما نیز مسیر پر می‌شود از غرفه‌های فروش آش رشته داغ و لبو. همچنین در روستای پس قلعه امکان تهیه لبنیات محلی و نان تازه فراهم است.

از دیگر امکانات مسیر می‌توان به پایگاه امداد در میدان دربند که در روزهای تعطیل فعال است و پایگاه هلال احمر که در نیمه‌های راه مستقر شده و خدمات رسانی می‌کند، اشاره نمود. در این مسیر همچنین باجه تلفن عمومی (نزدیک گذر آقا مهدی) نصب شده است.

سیمای عمومی

دربند، رود دره‌ای سنگی و صخره‌ای با شیب بیشتر نسبت به رود دره‌های اطراف، در برخی نقاط کم درخت و کم گیاه است. مسیرهای فرعی، آبشارها و دره‌های کوچک و بزرگی در این گردشگاه وجود دارد که هر کدام زیبایی‌های خاص خود را دارند. مناطق میله کوبی و طناب کشی شده در نقاطی که شیب مسیر تند و زمین سنگی است برای جلوگیری از لیز خوردن و سقوط گردشگران، پل‌های متعدد و کوچک و بزرگ، قطعات محدودی از زمین‌های تخت ساحل رودخانه که قابل اتراق کردن هستند همراه با رودخانه‌ای خروشان در بستری سنگی که متاسفانه محل تخلیه فاصلاب بسیاری رستوران‌ها و کافه‌های حاشیه آن است که دو طرف رودخانه را در ابتدای مسیر بصورت متراکم پوشانده‌اند از دیگر فضاهای این گردشگاه به شمار می‌رود.

دره دربند سرسبز و پر آب است و بستر رودخانه آن نیز سنگی می‌باشد، در این رود دره، امکان حرکت موازی با رودخانه در مسیرهایی از زیرسایه سار درختان تا مسیرهایی از روی یال‌ها در زیر آفتاب امکان پذیر است. دره‌های اصلی رودخانه دربند عبارتند از: دره اوسون، دره آبشار، دره ‌اما‌مزاده ابراهیم (ع)، دره کاک، آب شیردره و دره زون.

محله دربند (ابتدای خیابان دربند در میدان قدس) در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و قسمت‌های قدیمی آن عبارتند از مرغ‌محله (مغ‌محله)، کنارمحله، کلاغ‌پر و سربند. روستای پس قلعه نیز در مسیر این رود دره واقع است.

زمان مناسب بازدید

فصل بهار با خروش رودخانه، آب شدن برف‌ها و زنده شدن طبیعت، تابستان با خنکای دره‌ها، صدای پرندگان و میوه‌ها این فصل، پائیز هزار رنگ مخصوصاً در روزهای بارانی و زمستان که زمین برف پوش انسان را چنان از محیط شهری دور می‌کند که انگار این رود دره فرسنگ‌ها با شهر فاصله دارد.

وسایل مورد نیاز

کفش مناسب پیاده روی

نکات منفی

این مسیر به علت صخره‌ای بودن و شیب زیاد در بیشتر طول آن می‌تواند در صورت عدم آمادگی جسمی لازم یا بی احتیاطی حوادث ناگواری را ایجاد نماید. در روزهای بارانی همچنین در زمستان رعایت احتیاط چند برابر توصیه می‌گردد.

در روزهای بارانی یا بسیار گرم بهاری که باعث ذوب برف می‌شوند خطر وقوع سیل در سواحل رودخانه زیاد است. همچنین گم شدن در روزهای برفی نیز از حوادث معمول کوهستان‌های شمال تهران است چون با برف پوش شدن زمین، چشم‌اندازها به کلی تغییر کرده، راه‌های پاکوب محو می‌شود و دامنه دید نیز به دلیل کولاک و یا نور شدید منعکس شده از برف‌ها کاهش می‌یابد.